Όλοι έχουμε ακούσει αυτή τη συμβουλή: Bάλε στόχους εάν θέλεις να πετύχεις οτιδήποτε σημαντικό. Αυτή η συμβουλή προέρχεται από προπονητές, personal trainers, γκουρού αυτοβοήθειας, διευθυντικά στελέχη, εκπαιδευτικούς. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι ο καθορισμός στόχων μπορεί στην πραγματικότητα να είναι αντιπαραγωγικός, και ίσως χάσιμο χρόνου.
Η κοινωνία μας, τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και σε οργανισμούς, έχει μια εμμονή με τον καθορισμό στόχων. Βάζουμε στόχους και δεσμευόμαστε να τους πετύχουμε. Στην κουλτούρα μας, ένα άτομο δεν μπορεί να θεωρηθεί πετυχημένο αν δεν πετύχει τους στόχους του. Και η συνήθης μέθοδος κινήτρων που χρησιμοποιούν οι από πάνω μας για την επίτευξη αυτών των στόχων είναι η συνεχής εστίαση στην “βελτίωση”, στο “μεγαλύτερο και καλύτερο”, μέσω σκληρότερης δουλειάς και αυξημένης παραγωγικότητας.
Γιατί δεν χρειάζεται να βάλεις στόχους για το 2018;
Αν, λοιπόν, είσαι αρχάριος και τώρα θέλεις να ξεκινήσεις να γυμνάζεσαι, μη βάλεις μεγάλους και αυστηρούς στόχους για την προπόνησή σου στο γυμναστήριο, επειδή αυτό μπορεί να λειτουργήσει εναντίον σου. Και αυτό δεν το λέμε εμείς αλλά ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Wollongong. Οι ίδιοι επισημαίνουν ότι ο αυστηρός καθορισμός στόχων, όπως η απώλεια 5 κιλών σε 2 εβδομάδες ή η ολοκλήρωση ενός ορισμένου αριθμού βημάτων ανά ημέρα, μπορεί να αποδυναμωθεί όταν ένας αρχάριος αποτύχει να τα καταφέρει. Οι στόχοι κινητοποιούν τους ανθρώπους μόνο όταν έχουν λάβει θετικές ανταμοιβές και ανατροφοδότηση από την επίτευξη τους στο παρελθόν. Επιπλέον, υποστηρίζουν ότι ο καθορισμός στόχων μπορεί να αυξήσει πολύ την προσοχή σου σε ένα μόνον πράγμα ή σε λάθος πράγματα και μπορεί να σε οδηγήσει σε ακραίες συμπεριφορές προκειμένου να πετύχεις τους στόχους σου.
Ποιος αντιστέκεται στην αλλαγή;
Ένα ακόμη πρόβλημα που προστίθεται στον καθορισμό στόχων σχετίζεται και με το πώς λειτουργεί ο εγκέφαλός μας. Πρόσφατη έρευνα στη νευροεπιστήμη δείχνει ότι ο εγκέφαλος λειτουργεί προστατευτικά και γι’ αυτό αντιστέκεται στην αλλαγή. Επομένως, όλοι οι στόχοι που απαιτούν ουσιαστική αλλαγή συμπεριφοράς ή αλλαγή τρόπου σκέψης βρίσκουν αντίσταση από τον εγκέφαλό μας. Ο εγκέφαλος αναζητά ανταμοιβές και θέλει να αποφύγει τον πόνο ή τη δυσφορία, συμπεριλαμβανομένου και του φόβου. Όταν ο φόβος της αποτυχίας μπαίνει στο μυαλό αυτού που θέτει στόχους, γίνεται «αποσταθεροποιητής», και ο εγκέφαλος θέλει να επιστρέψει στη γνωστή, άνετη συμπεριφορά και στα παλιά μοντέλα σκέψης.
Τι μπορείς να κάνεις;
Οι ερευνητές προτείνουν το εξής: εάν είσαι αρχάριος στην άσκηση επικεντρώσου στο να κάνεις το καλύτερο, να μάθεις καλά την τεχνική της άσκησης και να απολαύσεις αυτό που έμαθες. Εάν πάλι είσαι προχωρημένος, απλώς κάνε το καλύτερο που μπορείς. Τόσο απλά.
Φίλια Μητρομάρα
photo credit