Ο παραδοσιακός χορός με το δημοτικό τραγούδι αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα και ζωντανότερα στοιχεία του λαϊκού μας πολιτισμού. Με τον χορό οι Έλληνες εξέφραζαν τα συναισθήματά τους, τον πόνο ή τη χαρά τους. Ο Γιώργος Φούντζουλας, απόφοιτος του Τ.Ε.Φ.Α.Α. Αθηνών με ειδικότητα στο αντικείμενο του ελληνικού παραδοσιακού χορού και μεταπτυχιακός φοιτητής στο ίδιο τμήμα στο Π.Μ.Σ. Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού με κατεύθυνση Λαογραφία και Ανθρωπολογία του χορού εξηγεί στη Φίλια Μητρομάρα και στο wefit.gr γιατί ο παραδοσιακός χορός λειτουργεί και ψυχοθεραπευτικά εκτός από άσκηση, έκφραση και ψυχαγωγία.
Γιώργο γιατί ασχολήθηκες με παραδοσιακούς χορούς;
Η επιλογή μου να ασχοληθώ με το συγκεκριμένο αντικείμενο ήταν πλήρως συνειδητή. Από μικρός χόρευα στο πλαίσιο των εξωσχολικών δραστηριοτήτων του σχολείου μου, συνεχίζοντας μέχρι και το Λύκειο, όπου τότε γνώρισα τον μέχρι τώρα δάσκαλό μου και καθηγητή στο Τ.Ε.Φ.Α.Α. Αθηνών, Βασίλη Καρφή. Αυτός συνέβαλε με τον τρόπο του να επιλέξω την επαγγελματική ενασχόλησή μου με το συγκεκριμένο αντικείμενο. Ο χορός ως αντικείμενο εμπεριέχει δυο πολύ σημαντικά στοιχεία: τόσο την επιστήμη όσο και την τέχνη. Ο χορός ως επιστήμη χρησιμοποιεί επιστημονικές μεθόδους για την καταγραφή, την ανάλυσή του και τη διδασκαλία του, αλλά ταυτόχρονα παραμένει ένα πολύ σημαντικό είδος έκφρασης, επικοινωνίας και εξωτερίκευσης συναισθημάτων. Όλοι αυτοί οι λόγοι με έκαναν να ασχοληθώ όχι μόνο στο πλαίσιο της συμμετοχής μου σε χορευτικές ομάδες, αλλά και επαγγελματικά.
Χορεύοντας παραδοσιακούς χορούς γυμνάζεσαι;
Ο ελληνικός παραδοσιακός χορός είναι αερόβια άσκηση. Υπάρχει εσφαλμένη εντύπωση ότι είναι αργός και τον χορεύουν μόνο παππούδες και γιαγιάδες. Δεν είναι έτσι όμως, ο παραδοσιακός χορός μπορεί να γυμνάσει σώμα και πνεύμα. Οι σύγχρονες μέθοδοι διδασκαλίας προσεγγίζουν τον χορό ως κινητική δεξιότητα και στοχεύουν στη βελτίωσή της. Ο χορός πρώτα από όλα διδάσκει ρυθμό, οτιδήποτε στη ζωή περιέχει ρυθμό. Ακόμα γυμνάζει βελτιώνοντας τη φυσική κατάσταση των συμμετεχόντων, αλλά και την αερόβια ικανότητά τους, γιατί αποτελεί άσκηση με έντονο το στοιχείο της αερόβιας ικανότητας με εμφανές αποτέλεσμα αυτό της εφίδρωσης.
Τι άλλο μπορεί να μας προσφέρει ο χορός;
Κάποιος που διαλέγει το χορό ως τρόπο γυμναστικής, έχει ως αποτέλεσμα τόσο τη γυμναστική όσο και την ψυχαγωγία. Ο παραδοσιακός χορός αποτελεί κάποιου είδους αερόβια άσκηση, όμως παράλληλα αποτελεί και ένα στοιχείο ψυχαγωγίας. Ειδικότερα στις δύσκολες αυτές εποχές της ανέχειας και της οικονομικής στενότητας, ο παραδοσιακός χορός αποτελεί μια μεγάλη διέξοδο σε άτομα που εκτός από τη γυμναστική που κάνουν, τραγουδούν, χορεύουν, επικοινωνούν, κάνουν παρέες και κοινωνικοποιούνται μέσα από τον χώρο της αίθουσας διδασκαλίας. Όπως προανέφερα, ο χορός είναι εκτός των άλλων και τρόπος έκφρασης αλλά και ψυχολογικής τόνωσης. Εκτός από το ότι σε κάνει να νιώθεις ικανός αλλά και μέρος ενός συνόλου, σε βοηθάει και ψυχολογικά. Δεν είναι λίγες οι έρευνες που έχουν αποδείξει ότι ο ελληνικός παραδοσιακός χορός μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο μαθημάτων χοροθεραπείας. Από μια άλλη άποψη, αποτελεί επίσης αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας μας, για παράδειγμα σε ένα γάμο. Ποιος μπορεί να φανταστεί ένα γάμο χωρίς κάποιο παραδοσιακό τοπικό τραγούδι; Συνεπώς, ότι μαθαίνουν οι μαθητές στο μάθημα μπορούν να το χρησιμοποιήσουν στην κοινωνική τους ζωή, σε ένα γλέντι, σε έναν γάμο ή σε μια κοινωνική εκδήλωση.
Πόσο εύκολα μπορεί να μάθει κάποιος τα βήματα;
Υπάρχει αυτή η εσφαλμένη εικόνα ότι ο χορός έχει μόνο βήματα. Τόσο ο χορός γενικά όσο και ο ελληνικός παραδοσιακός χορός δεν έχουν βήματα, αλλά κινήσεις. Το βήμα περιορίζεται στα κάτω άκρα, όμως η κίνηση αναφέρεται σε όλο το σώμα. Όπως καταλαβαίνεις όλο το σώμα χορεύει όχι μόνο τα πόδια και πολύ σημαντικό δεν είναι μόνο τι κάνουν τα πόδια μου στο χορό, αλλά όλο το σώμα. Όσο αφορά την εκμάθηση των χορών, για αυτή χρησιμοποιούνται σύγχρονες παιδαγωγικές μέθοδοι για την καλύτερη κατανόηση και εκμάθηση του ελληνικού παραδοσιακού χορού. Αυτές οι μέθοδοι έχουν μετατρέψει την εκμάθηση των παραδοσιακών χορών σε κάτι πολύ εύκολο. Έρευνες πάνω σε αυτό τον τομέα της παιδαγωγικής επιστήμης του χορού γίνονται συνέχεια. Πλέον πιο αποδεκτή και με καλύτερα αποτελέσματα είναι η μορφολογική μέθοδος διδασκαλίας. Αυτή αφορά τόσο παιδιά όσο και ενήλικες. Συνίσταται και για αρχάριους αλλά και για προχωρημένους.
Για τους Έλληνες έχει ξεχωριστή σημασία ο παραδοσιακός χορός τελικά;
Στον ελληνικό παραδοσιακό χορό δόθηκε ένας συγκεκριμένος χαρακτήρας, ένα είδος ταυτότητας, που ξεχώριζε τους Έλληνες από τους γειτονικούς λαούς. Κάτι που χρησιμοποιήθηκε, βέβαια, για να ενισχύσει την εθνική ταυτότητα του Έλληνα σε σχέση με του «άλλους». Με λίγα λόγια, ο παραδοσιακός χορός αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του λαού στην ελληνική ύπαιθρο, αλλά παρατηρήθηκε ότι, κατά τη διάρκεια της αστικοποίησης, οι εσωτερικοί μετανάστες «κουβάλησαν» μαζί τους την κουλτούρα της υπαίθρου και στις πόλεις. Πλέον ο παραδοσιακός χορός δεν αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας μας, γιατί προφανώς δεν ζούμε στο πλαίσιο μιας παραδοσιακής κοινωνίας. Αλλά χάρη στους πολιτιστικούς συλλόγους και σε όλους τους κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς αναβιώνεται και παραμένει ένα συνδετικό στοιχείο του Έλληνα με το πρόσφατο παρελθόν του. Τέλος, στην Ελλάδα υπάρχει κάτι μοναδικό σε σχέση με πολλές άλλες χώρες, υπάρχει αυτό που αναφέρουμε ως «ζώσα παράδοση», δηλαδή στα χωριά η παράδοση ζει, συνεχίζεται, εξελίσσεται και πολλές φορές αποτελεί όχι όπως χαρακτηριστικά αναφέρουμε, αναβίωση, αλλά βιώνεται συνειδητά. Κάτι που αποτελεί στοιχείο της άρρηκτης σχέσης των Ελλήνων με τις παραδόσεις τους που χάνονται στα βάθη των αιώνων.
